Peygamberimizin Şekil ve Şemaili: HİLYE
Prof. Dr. Hayreddin Karaman
UFUK KİTAPLARI DİZİSİ
Hz. Peygamber’in (s.a.v.) bir insan olarak, sahib olduğu fiziksel özelliklerinin anlatıldığı eserlere “hilye” adı veriliyor. Osmanlı-Türk edebiyatında, bu tür çalışmalar ayrı bir önem taşıyor.
Osmanlı dîvan şairlerinden Hâkânî Mehmed Bey’e ait Hilye-i Hâkânî adlı eser, Ufuk Kitapları tarafından yayınlandı. Kitabı günümüz Türkçesine Prof. Dr. Hayreddin Karaman uyarladı.
16. yüzyılda yazılan eser, 1848 yılında Sultan Abdülmecid’in emriyle basılır. Eserin en önemli özelliği, Osmanlı-Türk edebiyatında “hilye” türünün ilk örneği olması. “Hilye”nin yalın üslûbu, dikkat çeken başka bir özellik...
Latin harfleriyle pek çok baskısı bulunan eser, ilk kez şiir formunda yayınlanıyor. “Hilye”nin son bölümünde, Osmanlıca’ya meraklı okur için, kitabın 1891 baskısı yer alıyor.
Muallim Nâcî’nin “Hilye” için yazdığı şiir, Osmanlı’nın Hz. Peygamber’e (s.a.v.) duyulan saygının da ipuçlarını veriyor.
“Hilye”nin yazımı aşamasında, yararlanılan kaynaklar arasında ilk sırayı sahabelerin rivayetleri alıyor. Hz. Ali, Hz. Ebû Hureyre, Hz. Enes rivayet sahiplerinden yalnızca bazıları..
Hayreddin Karaman, bu çalışmaya niçin gönül verdiğini şu cümlelerle anlatıyor: “Konya’da kendisinden bir süre ders aldığımız Hoca (Akşehirli Ahmed Efendi) yanında (cüppesinin cebinde) bir kitapçık taşıyor, bazen ondan da ezbere beyitler okuyordu. Kitabın adı “Hilye-i Hâkânî”, muhtevası ise Peygamber Efendimiz’in manzum şemâili (şiirle ifade edilmiş şekli ve özellikleri) idi.”
