Hindistanlı
Edebiyatçı ve tarihçi olan Muhammed Şiblî Nu’manî, 1857 yılında A’zamgarh
şehrine yaklaşık 13 km. uzaklıkta bulunan bir köyde doğmuştur. Babası Şeyh
Habibullah varlıklı bir avukat idi. Şiblî babasının evinde, meşhur alim
Çirayîyakut’lu Muhammed Faruk’un nezaretinde İslamî ilimleri öğrendikten
sonra, Rampur’da Mevlevî İrşad Hüseyin’in yanında fıkıh araştırmalarını daha
ileriye götürdü. 1872’de Lahor’a giderek burada büyük bir Arapça uzmanı olan
Prof. Feyz el-Hasan’ın yanında kendisini Arap Edebiyatına vakfetti.
Lahor’dan dönüşünde Sabarapur’lu Mevlevi Ahmed Ali’nin yanında hadis ilmi
tahsil etti ve sonra Deoband’a döndü.
1880’de avukatlık imtihanına girerek bir süre Azamgarh ve Basti’de avukatlık
yaptı. Kısa bir süre Azamgarh idari bölgesinde kâtiplik ve Eminlik görevi
yaptıktan sonra ticaretle meşgul oldu. Ancak bu işlerin hiçbiri onun
ideallerine uymuyordu. Şiblî, eğitimine devam etmekte olan kardeşinin
yanında Aligarh’ta bulunduğu sırada Sir Seyyid Ahmed’e takdim edildi, o da
kendisine Collegiate School’da bir hocalık verdi ve az zaman sonra onu
Arapça ve Farsça profesörü tayin etti (1 şubat 1882). Sir Seyyid ile kurduğu
bu temasın genç adamın edebî faaliyeti üzerinde çok önemli etkisi oldu ve
hayatının geçmiş yıllarında toplamış olduğu bilgi hazinesini faydalı kılmayı
öğrendi. 1892’de edebî ve kültürel durumu incelemek için bir seyahata çıktı
ve İstanbul, Beyrut, Kudüs, Kahire ve diğer bazı şehirleri ziyaret etti.
1896’da Haydarabad Nizamından bir tahsisat aldı ve 1898’de profesörlükten
istifa etti. Haydarabad’da Ulum-u Fünun kısmının müdürü (Nisan 1901), sonra
da Lahnau’da Nedvetü’l-Ulema’nın Darü’l-Ulum’unun kâtibi (1805-1913) oldu,
daha sonra bir süre için Encümen-i Terakki-i Urdu’nun kâtibi oldu. 1914’te
vefat etti. Vefatından hemen sonra talebesi A’zamgarh’ta onun hatırasına bir
kütüphane ve bir yayınevi ile donatılmış Darü’l-Musannifin’i kurdular. Bu
kurum aylık olarak Maarif adlı bir dergi çıkardı.
Şiblî’nin eserleri şunlardır:
Urduca;
Musalmanon ki Guzaşta Ta’lim (Agra, 1887);
El- Me’mun; halife el-Me’mun’un hayatı (Agra, 1887);
Siretü’n-Numan, Ebu Hanife’nin hayatı (Agra, 1891);
El-Cizye, (Agra, 1891, İngilizce tercümesi Aligarh);
Kütüphane-i İskenderiye (Agra, 1891, ingilizce tercümesi Haydarabad);
Sefernâme, (Agra 1893);
El-Faruk, Hz. Ömer’in hayatı (Kanpur 1899);
El-Gazali, İmam El-Gazali’nin hayatı (Kanpur 1903);
İlmü’l-Kelam (Aligarh 1903);
El-Kelam (Kanpur 1903);
Sevanih-i Mevlana Rumi (Lahnau 1902), Mevlana Rumi’nin Fikirleri;
Muvazene-i Enis-ü Dabir (Agra 1906), İki Pakistanlı Şair hakkında bir
inceleme;
Şiirü’l-Acem I-IV (Aligarh 1909-1912);
Şiirü’l-Acem V, (Azamgarh 1919) tamamlanmamıştır;
Siretü’n-Nebi I-II (Kanpur 1919-20);
Siretü’n-Nebi III, tamamlanmamıştır;
Külliyat-ı Urdu, Şiirler;
Resail-i Şiblî, Makalat-ı Şiblî, Mekatib-i Şiblî (Şiblî’nin Risale, Makale
ve Mektupları); 2cilt hepsi Azamgarh’ta yayınlanmıştır;
Farsça Eseri; Külliyat (Şiirler);
Arapça Eserleri; El-Cizye (Aligarh), El-İtikadü’l-Ala’t-Temeddünü’l-İslami
Li Corci Zeydan (Lahnau).
Peygamberimizin Hayatı
Peygamberimizin Risaleti ve Şahsiyeti
Peygamberimizin Ruhani Hayatı Ve Mucizeleri
Hz. Muhammed’in (sav) Mucizeleri
Muhammedi (sav) Ahlak
